Dopada nagle, w najmniej oczekiwanych sytuacjach. Objawia się ostrym, kłującym, silnym bólem przesuwającym się wzdłuż pośladków i bioder, często jest tak silna, że nie możesz się ruszyć. Rwa kulszowa, bo o niej mowa, to jedna z częściej spotykanych przypadłości bólowych dotycząca odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Jak sobie radzić w razie wystąpienia bólu kulszowego i co robić, aby uniknąć jego nawrotów omawiamy w poniższym artykule. 

Czym właściwie jest rwa kulszowa?

By pojawiła się rwa kulszowa czasami wystarczy jeden gwałtowny ruch np. w czasie dźwigania, pochylania się, potknięcia czy szybkiego zerwania z łóżka. Najczęściej występuje u osób, u których osłabiony gorset mięśniowy, przeciążenie kręgosłupa lub zmiany zwyrodnieniowe doprowadziły do przemieszczenia się dysku. W wyniku tego przemieszczenia dochodzi do ucisku na nerw kulszowy oraz wystąpienia objawów neurologicznych w postaci: bólu kręgosłupa, bóli krzyża, zwiększonego napięcia mięśni spowodowanego bólem, zaburzenia czucia w postaci mrowienia i pieczenia, a nawet niedowładu kończyn.

Objawy rwy kulszowej

Podczas ataku rwy kulszowej chory odczuwa bardzo charakterystyczne objawy. Najczęściej promienujący ból zlokalizowany jest tam, gdzie przebiega nerw kulszowy. Osoba, którą dotknęła rwa kulszowa przeważnie odczuwa ból w dolnym odcinku kręgosłupa, który może promieniować do pośladka, a także tylnej powierzchni uda, łydki albo stopy. Ból spowodowany rwą nasila się w nocy i przy najmniejszym ruchu.

Rodzaje rwy kulszowej

Ze względu na charakterystyczne objawy wyróżniamy kilka podstawowych rodzajów rwy:

• rwa udowa

• rwa kulszowa lędźwiowa

• rwa kulszowa ramienna (inaczej rwa barkowa).

Co robić gdy pojawi się atak rwy kulszowej?

1. Znajdź komfortową dla siebie pozycję.

Aby zmniejszyć dolegliwości bólowe związane z nasileniem rwy kulszowej zalecane jest znalezienie pozycji, która odciąży uciskaną część nerwu kulszowego. Wbrew powszechnej opinii nie zawsze jest to pozycja leżąca. Zazwyczaj pomaga położenie się na wznak na stabilnym, twardym materacu (z nogami zgiętymi w stawach biodrowych i kolanowych – tzw. pozycja krzesełkowa). Wiele osób woli jednak stać, oszczędzając bolącą nogę, albo siedzieć w najwygodniejszej dla siebie pozycji. 

2. Skorzystaj z pomocy środków przeciwbólowych.

W razie silnego ataku rwy kulszowej warto ratować się niesteroidowymi lekami o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbólowym.

3. Rozgrzej lub potraktuj chłodem.

Rwę kulszową możesz również leczyć domowymi sposobami. Ulgę może przynieść posmarowanie bolącego miejsca maścią o działaniu przeciwbólowym oraz przeciwzapalnym i wymasowanie go. Taki rozgrzewający masaż rozluźni napięte mięśnie. Można również zastosować terapię chłodem poprzez użycie zimnego okładu – pod wpływem niskiej temperatury wydzielają się endorfiny, które mają działanie znieczulające.

4. Idź do lekarza. 

Każdy atak ostrego bólu pleców powinien skłonić nas do skontrolowania stanu kręgosłupa u specjalisty. W celu rozpoznania rwy kulszowej lekarz wypyta o rodzaj dolegliwości, czy wystąpiły po raz pierwszy, jak często i w jakich okolicznościach się powtarzają. Sprawdzi, gdzie i kiedy najbardziej boli. Przeanalizuje co powoduje rwę kulszową. Zapyta o ewentualnie wcześniej zdiagnozowaną chorobę zwyrodnieniową kręgosłupa, dyskopatię, urazy kręgosłupa. W razie jakichkolwiek wątpliwości zaleci dalszą diagnostykę np. RTG, rezonans magnetyczny czy tomografię komputerową. Może zalecić także wykonanie badania szybkości przewodzenia nerwów.

W czasie terapii rwy kulszowej specjalista dobiera leki w zależności od nasilenia bólu. Zwykle łączy się leki o działaniu przeciwbólowym z lekami rozluźniającymi napięcie mięśni przykręgosłupowych. W razie kłopotów ze snem lekarz może rozważyć też preparaty o działaniu uspokajającym i nasennym. W niektórych przypadkach może przepisać witaminy z grupy B w zastrzykach. Gdy ból i ucisk nerwu nie ustępuje zmienia się leki na silniejsze.

5. Nie zapomnij o rehabilitacji!

Ustąpienie dolegliwości bólowych nie oznacza zakończenia leczenia. Czas na rehabilitację, która pozwala znacznie zmniejszyć ból oraz zapobiec kolejnym atakom rwy. Celem zabiegów jest przede wszystkim: poprawa stabilizacji oraz poprawa ruchomości kręgosłupa, wzmocnienie mięśni stabilizujących, rozluźnienie przykurczu. Dobre efekty daje nagrzewanie np. kąpiele siarczkowe, okłady borowinowe, działanie prądem, polem magnetycznym, światłem lasera czy jonoforeza. W fizjoterapii rwy kulszowej często stosowana jest terapia manualna. Ćwiczenia i rodzaje zabiegów powinny być każdorazowo dobrane do indywidualnych możliwości i stanu chorego – nie ma bowiem jednej uniwersalnej i bezpiecznej terapii rwy kulszowej dla każdego.

Leczenie operacyjne rwy kulszowej

W niektórych przypadkach ostrej rwy niezbędne jest rozważenie leczenia operacyjnego. Na takie leczenie rwy kulszowej najczęściej decyduje się w przypadku, gdy inne metody leczenia np. stosowana regularnie fizjoterapia zawiodły lub pojawiły się powikłania.

Zapobieganie nawrotom rwy kulszowej

Aby zapobiec nawrotom rwy kulszowej w przyszłości:

• unikaj gwałtownych ruchów, nagłych skłonów czy obrotów,
• zwróć uwagę na prawidłową postawę podczas podnoszenia ciężkich przedmiotów (pamiętaj o tym, aby przykucnąć, a przenoszony przedmiot trzymać blisko ciała obiema rękami),
• zamień torebkę na plecak, zakupy noś równomiernie rozłożone w dwóch siatkach, 
• podczas długotrwałego stania przenoś ciężar ciała z nogi na nogę,
• wykonuj w domu zalecone przez fizjoterapeutę ćwiczenia,
• co jakiś czas korzystaj z zabiegów, które pomogą Ci utrzymać dobrą formę na dłużej.

Chesz wyleczyć rwę kulszową? Masz już dość bólu wywołanego uciskiem nerwu kulszowego? W naszym Centrum Rehabilitacji oferujemy pełną gamę zabiegów, które stosowane są w rehabilitacji rwy kulszowej, w tym kąpiele siarczkowe, zabiegi borowinowe, fizykoterapię oraz terapię manualną. Są to także doskonałe sposoby , aby zapobiegać bólowi kegosłupa lędźwiowego. Sprawdź nasze pakiety zabiegów. 

Źródło zdjęcia: Obraz autorstwa user18526052 na Freepik.com