Większość osób, które przeszły COVID-19 po okresie rekonwalescencji powróci do normalnego funkcjonowania sprzed czasów choroby zapominając o tym zapewne nieprzyjemnym doświadczeniu życiowym. Niemniej u sporej części chorych mogą pojawić się tak zwane powikłania późne po przebytej chorobie. Na tym etapie rozwoju pandemii nie są one jeszcze w pełni poznane i wciąż stanowią przedmiot wielu badań. W poniższym artykule postaramy się przybliżyć temat rehabilitacji po przebyciu COVID-19.
Powikłania po COVID-19
Na dzień dzisiejszy wiadomo, że pojawiające się powikłania dotyczą w dużej mierze układu oddechowego tzn. po przechorowaniu COVID-19 może pojawić się zwłóknienie płuc, zaburzenie wentylacji, duszność, zmniejszenie wydolności oddechowej. Pacjenci zgłaszają również dolegliwości neurologiczne związane z zaburzeniem równowagi, koordynacji ruchowej czy zaburzeniem chodu. U ozdrowieńców zaobserwować można także obniżoną tolerancję wysiłku, osłabioną kondycję fizyczną i siłę mięśniową. Pojawia się ogólne osłabienie organizmu, bóle mięśni i stawów, bóle głowy. Co ciekawe spora część pacjentów po przejściu infekcji wirusem SARS-CoV-2 dostrzega u siebie zmiany w funkcjonowaniu poznawczym. Najczęściej pojawiają się zaburzenia świadomości, problemy z pamięcią i koncentracją, uczucie splątania czy też ogólne obniżenie energii. Nie należy zapominać także, że choroba ta silnie odciska swoje piętno również na kondycji psychicznej osób nią dotkniętych wywołując stany lękowe, depresje czy nawet zespół stresu pourazowego.
Skuteczna rehabilitacja
Rehabilitacja chorych po przebytym COVID-19 stanowi kompleksowe i interdyscyplinarne postępowanie lecznicze (fizjoterapia, edukacja zdrowotna, wsparcie psychospołeczne, monitorowanie przebiegu choroby) mające na celu zmniejszenie objawów choroby. W rezultacie zapewnić ma poprawę stanu czynnościowego oraz poprawę jakości życia pacjentów.
Rehabilitacja lecznicza pacjentów po przechorowaniu COVID-19 ukierunkowana jest przede wszystkim na remisję choroby podstawowej. Przynosi poprawę sprawności oddechowej, poprawę wydolności wysiłkowej i krążeniowej pacjenta. Jej dodatkowymi zaletami są zwiększenie siły mięśniowej i ogólnej sprawności fizycznej oraz wsparcie szeroko pojętego zdrowia psychicznego.
Program rehabilitacji ozdrowieńców COVID-19 powinien być indywidualnie dobierany do każdego pacjenta. Istotne jest także, żeby wdrożyć go najszybciej jak to możliwe, aby nie dopuścić do utrwalenia zmian w układzie oddechowym.
Rehabilitacja oddechowa stanowi istotny element działań mających na celu przywrócenie dawnej sprawności pacjentów. Ważnymi jej elementami są odpowiednio dobrane ćwiczenia oddechowe (trening mięśni oddechowych głównych i pomocniczych). Stosowane są m.in.: nauka prawidłowego oddychania, ćwiczenia wydłużonego wydechu, ćwiczenia oddychania przeponowego, ćwiczenia zwiększające ruch oddechowy dolnożebrowy, ćwiczenia oddechowe z oporem, ćwiczenia rozluźniające i relaksujące. Techniki usuwania wydzieliny z drzewa oskrzelowego (w przypadku jej zalegania): drenaż ułożeniowy, nauka efektywnego kaszlu, inhalacje, masaż wibracyjny i oklepywanie. Ponadto trening fizyczny, który to za zadanie ma poprawić funkcjonowanie układu oddechowego, ale również pozytywnie wpłynąć ogólny stan zdrowia organizmu.
Wśród aktywności ruchowych szczególnie zaleca się ćwiczenia ogólnousprawniające, samowspomagane, izometryczne, ćwiczenia oporowe, trening wydolnościowy, trening wytrzymałościowo-siłowy oraz trening stacyjny. Wszelkie ćwiczenia fizyczne muszą oczywiście być odpowiednio dobrane do aktualnej kondycji zdrowotnej pacjenta, chorób współistniejących oraz jego stanu zdrowia sprzed zakażenia wirusem. Istotną składową procesu rehabilitacji ozdrowieńców stanowi wsparcie w funkcjonowaniu psychicznym. Pomocne mogą okazać się treningi relaksacyjne (progresywna relaksacja Jacobsona, trening autogenny Schultza), trening uważności, wizualizacje, zajęcia z muzykoterapii. Można również skorzystać z pomocy grupy wsparcia osób z podobnymi problemami. Zalecane są także indywidualne spotkania z psychologiem. Mają one na celu poprawę stanu psychicznego osób z doświadczeniem choroby COVID-19.
Poradnik WHO dla pacjentów po przebytej chorobie COVID-19
„Wsparcie w samodzielnej rehabilitacji po przebyciu choroby związanej z COVID-19” to poradnik dla pacjentów po przebytej chorobie COVID-19 przygotowany przez WHO we współpracy z Krajową Izbą Fizjoterapeutów (KIF). W broszurze tej przedstawiono podstawowe ćwiczenia oraz porady. Skierowane są one do osób dorosłych, które doświadczyły poważnego pogorszenia stanu zdrowia i zostały przyjęte do szpitala z rozpoznaniem infekcji wirusem SARS-CoV-2.
Poradnik zawiera informacje dotyczące następujących zagadnień:
1. Postępowanie w przypadku duszności.
2. Ćwiczenia fizyczne po opuszczeniu szpitala.
3. Postępowanie w razie problemów z głosem.
4. Porady dotyczące przyjmowania pokarmów, płynów oraz przełykania.
5. Postępowanie w razie problemów ze skupieniem uwagi, pamięcią oraz logicznym myśleniem.
6. Radzenie sobie z codziennymi aktywnościami.
7. Radzenie sobie ze stresem oraz wahaniami nastroju.
8. Kiedy należy skontaktować się z personelem medycznym.
Proponowane w poradniku zalecenia nie zastępują indywidualnie dobranego do każdego pacjenta programu ćwiczeń. Są jedynie zbiorem pomocnych wskazówek, z którymi powinni się zapoznać nie tylko wszyscy pacjenci dotknięci COVID-19, ale również ich bliscy.
Pakiet rehabilitacji pocovidowej w Centrum Rehabilitacji Swoszowice
Jeśli odczuwasz dolegliwości takie jak:
problemy z oddychaniem,
zmniejszona sprawność organizmu,
mniejsza tolerancja wysiłkowa,
bóle mięśniowo-stawowe,
zaburzenia lękowe i depresyjne,
już teraz w naszym Centrum Rehabilitacji możesz skorzystać z ambulatoryjnego pakietu rehabilitacji po przebytej chorobie COVID-19.
Źródło zdjęcia: Image by Freepik.com
